عسل طبیعی به عنوان یک ماده خوراکی دارای اثرات ضدمیکروبی و ضدباکتریایی است ولی این بدان معنا نیست که هیچگونه میکروب یا باکتری در عسل وجود نداشته باشد . در ترکیبات عسل ممکن است میکروب هایی نیز وجود داشته باشند، اما توانایی فعالیت و رشد ندارند و این گفته تا حد زیادی صحیح است . در بسیاری از مواقع مشاهده می شود که بسیاری از باکتری ها در عسل هیچگونه تکثیر یا رشدی نداشته اند ، اما صرفا به صورت غیرفعال در عسل می توانند وجود داشته باشند. علاوه بر باکتری های مضر ، یک سری باکتری های مفید نیز در عسل وجود دارند که توانایی رشد در عسل را دارند که منبع اصلی این باکتری های مفید ترشحات بزاقی زنبورعسل و یا شهد و گرده گل ها و گیاهان است. این باکتری های مفید تاثیرات مطلوبی در بدن انسان ها ایفا می کنند. اگر علاقه مند به آشنایی بیشتر با باکتری های موجود در عسل هستید در این مقاله کندوک همراه ما باشید.
آیا باکتری ها درون عسل رشد می کنند ؟
ترکیبات عسل از 80 درصد قند طبیعی اشباع شده است و غلظت عسل به دلیل همین قندهای طبیعی و مقدار بسیار کمی رطوبت عسل است . عسل دارای 18 درصد رطوبت است و با خاصیت ضدباکتریایی که دارد مانع از رشد و فعالیت باکتری ها می شود و حتی میکروب هایی که داخل عسل باشند ، در کمترین زمان میمیرند . غلظت عسل به گونه ای است که باکتری ها درون آن نمی توانند حرکت کنند و به دلیل درصد پایین رطوبت محلی برای رشد باکتری ها نیست . همچنین یکسری ترکیبات پلی فنولی که در عسل وجود دارد ، محلی برای تکثیر باکتری‌ها و قارچ های بیماری زا فراهم نمی آورد. بسیاری از باکتری ها در عسل به حالت غیر فعال باقی می مانند و به همین دلیل سلامتی ما را تهدید نمی کنند . زمانی که رطوبت عسل افزایش بیابد به تدریج باکتری های اسموفیلیکو و قارچ‌های قند دوست شروع به رشد و تکثیر می نمایند و در این شرایط عسل تخمیر و در نتیجه فاسد می‌شود.
یکی دیگر از انواع باکتری ها که چندین سـال به صورت اسپور در خاک زنده می ماند ، کلستریدیوم بوتولینم نام دارد. این باکتری به سرعت وارد عسل می شود، این اسپورها تا دمای ۱۳۰ درجه در مــواد غذایی باقی می مانند، اما خوشبختانه این باکتری و سمی که تولید می کند در دمای ۸۰ درجه سانتی‌گراد به سرعت از بین می رود . عسل با سایر مواد غذایی متفاوت است و فاسد پذیری بسیار پایینی دارد و به طور معمول نگرانی در مورد آلودگی میکروبی در عسل وجود نخواهد داشت .
باکتری های مفید موجود در عسل
میکروارگانیسم‌های مفیدی در عسل خام وجود دارد که در حین فرآوری عسل توسط زنبورعسل به آن اضافه می‌شود. به این نوع باکتری‌ها در اصطلاح پروبیوتیک می گویند و تاثیرات بسیار مثبتی برای سلامتی بدن و دستگاه گوارش دارند . در واقع باکتری‌های همزیست در دستگاه گوارش زنبورهای عسل از جنس بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس است. این باکتری‌ها با اسیدی کردن دستگاه گوارش و تولید اسید لاکتیک ، مانع از رشد باکتری‌های مضر در داخل ترکیبات عسل شده و به همین علت نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه گوارش دارند. انواع مختلف باکتری انتروکوکوس و لاکتوباسیل در عسل وجود دارند که اسید لاکتیک تولید می کنند و در مواد غذایی کاربرد بسیار مفیدی دارند . مقدار بسیار زیادی از این باکتری‌ها داخل عسل وجود دارد به همین دلیل جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک است .
این باکتری ها اثرات بسیار مفیدی برای سلامتی بدن دارند که از مهمترین اثرات آنها برای سلامتی بدن می توان به تقویت دستگاه گوارش، تقویت سیستم دفاعی بدن ، بهبود زخم معده و دل درد ، کولیت روده و هضم آسان غذا اشاره کرد . این ماده غذایی به علت جذب ویتامین های مختلف ، کمک به سنتز و تجزیه پلی‌ساکاریدها و تحریک سیستم ایمنی و جذب مواد معدنی برای سلامتی بدن ضروری است . این ماده غذایی علاوه بر باکتری های پروبیوتیک دارای اثر پری بیوتیک نیز می باشد. باکتری پری بیوتیک دارای کربوهیدرات‌های غیر قابل هضم موجود در مواد غذایی هستند که برای تحریک رشد باکتری‌های پروبیوتیک در بدن ضروری می باشد.
عسل حاوی قندهای الیگوساکارید است که دارای اثرات پری بیوتیکی بوده که برای تغذیه باکتری های مفید دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرند و تاثیرات مطلوبی را روی دستگاه گوارش می گذارد . جالب است بدانید میزان الیگوساکاریدهای در انواع عسل متفاوت است. پارامترهای مختلفی برای بررسی میزان الیگوساکاریدهای عسل وجود دارند که نشان می دهند ، میزان الیگوساکاریدهای عسل تیره بیشتر از عسل‌های روشن است در نتیجه عسلک‌ها و عسل‌های قهوه ای تیره دارای اثر پری بیوتیک بیشتری در مقایسه با عسل‌های روشن دارند. در کل عسل‌های متفاوتی تولید می شود که بسته به مناطق و منشا گیاهی دارای اثرات پروبیوتیکی و پری بیوتیکی متفاوتی هستند و طبق تحقیقات و آزمایشاتی که انجام شده است ، محققان نظرات دقیقی نسبت به تحقیقات علمی در مورد پروبیوتیک‌های موجود در عسل ارائه می دهند .