سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی شایع در خانم‌ها در سنین باروری است. ممکن است خانم‌هایی که به این عارضه مبتلا هستند دوره‌های قاعدگی طولانی مدت داشته باشند و یا سطح هورمون مردانه (آندروژن) آنها بسیار زیاد باشد. امکان دارد که تخمدان ها مجموعه‌های کوچک زیادی از مایعات (فولیکول‌ها) را به وجود آورند و نتوانند به‌صورت منظم تخمک‌ها را آزاد کنند. دلیل اصلی به وجود آمدن تخمدان پلی کیستیک درست مشخص نیست. تشخیص به موقع و درمان آن و همچنین کاهش وزن ممکن است خطرات عوارض طولانی مدت مثل دیابت نوع ۲ و به علاوه بیماری قلبی را کاهش دهد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چه علائمی ‌دارد؟

علائم و نشانه های این عارضه در بیشتر مواقع، طی اولین قاعدگی در دوران بلوغ به وجود می آید. بعضی اوقات سندرم تخمدان پلی کیستیک دیرتر به وجود می آید، مثلا در واکنش به افزایش وزن قابل توجه ایجاد می شود. علائم ناشی از این بیماری با یکدیگر متفاوت هستند. زمانی می توان سندرم تخمدان پلی کیستیک را تشخیص داد، که دو مورد از علائم زیر را تجربه کرده باشید.

پریودهای نامنظم

از شایع‌ترین علائم تخمدان پلی کیستیک  میتوان به سیکل های قاعدگی نامنظم یا طولانی مدت اشاره کرد. مثلا امکان دارد که درسال کمتر از ۹ بار پریود شوید که اگر اینگونه باشد تقریبا بیشتر از ۳۵ روز فاصله زمانی در بین هر دوره قاعدگی وجود دارد و یا پریودهای غیر طبیعی سنگین داشته باشید.

آندروژن اضافی

امکان دارد افزایش سطح هورمون‌های مردانه سبب به وجود آمدن علائم فیزیکی مثل موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم) و بعضی وقت ها آکنه شدید و یا طاسی با الگوی مردانه شود.

تخمدان‌های پر کیست یا پلی کیستیک

امکان دارد که تخمدان‌هایتان بزرگ شده باشد و فولیکول‌هایی را داشته باشد که دور و بر تخمک‌ها را احاطه کرده‌اند. پس امکان دارد که تخمدان‌ها عملکرد منظمی نداشته باشند و همچنین علائم آن اکثرا در صورت چاق شدن، شدیدتر می‌شود.

دلیل به وجود آمدن سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

انسولین اضافی

انسولین نوعی هورمون است که در بخش لوزالمعده تشکیل می‌شود و به سلول‌ها این امکان را می دهد که از قند به عنوان منبع انرژی اولیه بدن استفاده نمایند. اگر که سلول‌هایتان در برابر عملکرد انسولین مقاوم شوند، سطح قند خون بالا می رود و امکان دارد بدن شما مقدار انسولین بیشتری به وجود آورد. تولید انسولین اضافی امکان دارد تولید آندروژن را زیاد کند و باعث بروز مشکل در تخمک گذاری شود.

التهاب درجه پایین

التهاب درجه پایین به این معنا است که تولید گلبول‌های سفید خون برای مبارزه با عفونت به کار می روند. طبق تحقیقات میتوان گفت که خانم‌هایی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند نوعی التهاب با درجه پایین دارند که تخمدان‌های پلی کیستیک را تحریک می کند تا آندروژن تولید کند که می‌تواند سبب مشکلات قلبی و عروقی شود.

آندروژن اضافی

تخمدان‌ها میزان زیادی  از آندروژن را  می‌سازند که باعث ایجاد هیرسوتیسم و آکنه می‌شوند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چه عوارضی دارد؟

1. ناباروری
2. فشار خون بالا ناشی از بارداری یا دیابت بارداری
3. سقط جنین و یا زایمان زودرس
4. التهاب شدید کبد ناشی از جمع شدن چربی در کبد

سندرم متابولیک، شامل شرایطی می شود، برای مثال فشارخون بالا، قند خون بالا و سطح غیر طبیعی از کلسترول یا تری گلیسیرید که خطر مبتلا شدن به بیماری قلبی و عروقی را بالا میبرد.

1. آپنه خواب
2. دیابت نوع ۲ و یا پیش دیابت
3. اضطراب،افسردگی و یت اختلال در خوردن
4. داشتن خونریزی غیر طبیعس رحم
5. سرطان پوشش رحم

چاقی و سندرم تخمدان پلی کیستیک با یکدیگر مرتبط هستند که می‌توانند این اختلال را بدتر کنند.

نحوه تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه است؟

هنوز هیچ گونه آزمایش تشخیصی قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک پیدا نشده است و پزشکان اکثرا با بیان علائم بیمار مانند سابقه پزشکی، تغییرات قاعدگی و تغییرات وزن متوجه این بیماری خواهند شد. موارد معاینه فیزیکی شامل بررسی کردن علائم رشد موهای زائد، مقاومت به انسولین و آکنه هستند. بعد از آن امکان دارد پزشک موارد زیر را برسی کند.

معاینه لگن

پزشکان با انجام معاینه چشمی و همچنین دستی اندام‌های تناسلی شما را برای وجود توده‌ها یا سایر ناهنجاری‌ها مورد برسی قرار می دهند.

آزمایش خون

امکان دارد که آزمایش خون را برای اندازه‌گیری میزان هورمون مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. با انجام دادن این آزمایش می‌توان دلیل احتمالی ناهنجاری‌های قاعدگی و یا آندروژن اضافی که شبیه به سندرم تخمدان پلی کیستیک است را حذف کنند. به علاوه امکان دارد که آزمایش خون اضافی را برای اندازه‌گیری تحمل گلوکز، سطح کلسترول و تری گلیسیرید انجام دهید.

سونوگرافی

پزشک شکل تخمدان‌ها و ضخامتی که پوشش داخلی رحم دارد را بررسی می کند. در واقع می توان گفت که برای بیمار سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چه نوع درمانی دارد؟

درمان هایی که برای این بیماری توصیه می‌شود، برای از بین بردن نگرانی‌های شما در مورد ناباروری، هیرسوتیسم، آکنه و یا چاقی انجام می‌شود. درمان خاص و رایجی که برای این بیماری پیشنهاد می شود، شامل تغییر سبک زندگی یا مصرف دارو است.

تغییر سبک زندگی

امکان دارد که پزشکتان کاهش وزن را به وسیله یک رژیم غذایی کم کالری با فعالیت‌های ورزشی متوسط توصیه ‌کند. حتی کاهش وزن کم مثلا کاهش وزن ۵ درصد از وزن بدن نیز به بهبود یافتن وضعیت بدنتان کمک می‌کند. علاوه بر این، امکان دارد که کاهش وزن تاثیر گذاری داروهایی را که پزشک برای بیمار تجویز میکند افزایش دهد.

درمان دارویی

ممکن است پزشک برای تنظیم چرخه قاعدگی بعضی داروها را برای شما تجویز کند:

قرص‌های ضد بارداری ترکیبی

قرص‌هایی که استروژن و پروژسترون دارند سبب کم شدن تولید آندروژن و تنظیم استروژن می‌شوند. تنظیم شدن این هورمون‌ها خطرات مبتلا شدن به سرطان آندومتر را کم می کنند. به علاوه سبب رفع خونریزی غیر طبیعی، رشد موهای زائد و آکنه نیز می‌شود. شما میتوانید به جای اینکه از قرص استفاده کنید از چسب پوستی و یا حلقه واژن استفاده کنید که ترکیبی از استروژن و پروژسترون را دارا است.

پروژسترون درمانی

استفاده از پروژسترون به مدت زمان ۱۰ تا ۱۴ روز در بازه زمانی هر یک تا دو ماه می‌تواند دوره‌های قاعدگیتان را تنظیم و از ابتلا به سرطان آندومتر جلوگیری کند. روژسترون درمانی از بارداری جلوگیری نمی کند. اگر قصد دارید که از باردار شدنتان جلوگیری کنید، میتوانید از مینی پیل پروژسترون و یا دستگاه داخل رحمی حاوی پروژستین استفاده کنید.

ممکن است پژشک برای کمک کردن به تخمک گذاری این موارد را توصیه کند.

1. کلومیفن
2. لتروزول
3. متفکرمین
4. گنادوتروپین

برای کم شدن رشد بیش از حد موها ممکن است این موارد از سوی پزشک تجویز شود.

1. اسپیرونولاکتون
2. قرص های ضد بارداری
3. افلورنتین
4. الکترولیز

روش‌های خانگی برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک

وزن مطلوبتان را حفظ کنید

کاهش وزن داشتن می‌تواند میزان انسولین و آندروژن را کم کند و امکان دارد باعث تخمک گذاری شود.

استفاده از کربوهیدرات را محدود کنید

امکان دارد که رژیم‌های کم چرب و پر کربوهیدرات سطح انسولین را افزایش دهند. اگر به عارضه سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستید، از پزشکتان درباره رژیم کربوهیدرات سوال کنید و کربوهیدرات‌های پیچیده را انتخاب کنید که قند خون شما را آهسته‌تر افزایش ‌دهد.

فعال باشید

انجام دادن ورزش به کم شدن میزان قند خون کمک می‌کند. اگر به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستید، بیشتر کردن فعالیت روزانه و بودن در برنامه ورزشی منظم، میتواند مقاومت به انسولین را درمان و یا حتی از آن پیشگیری کند برای اینکه وزن خود را تحت کنترل داشته باشید و سپس از ابتلا به دیابت جلوگیری شود.

سندرم پلی کیستیک و ریزش مو

در حالی که بیشتر افرادی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند موهای روی صورت و بدنشان ضخیم تر است، بعضی از آنها موهای نازکی دارند و موهایشان میریزند که به آن ریزش موی الگوی زنانه گفته می‌شود. بدن زن هورمون‌های مردانه و یا همان آندروژن تولید می‌کند. در شروع بلوغ آندروژن‌ها  در رشد مو در زیر بغل و ناحیه تناسلی نقش دارد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک سبب به وجود آمدن آندروژن اضافی می‌شود و بخاطر همین رشد موهای زائد در چنین قسمت هایی از بدن مشاهده خواهد شد

1. گردن
2. صورت
3. شکم
4. قفسه سینه

 به علاوه آندروژن اضافی می‌تواند سبب نازک شدن موهای سرتان نیز شود مخصوصا موهای جلوی سر.