ساکارز عسل چیست و میزان آن چقدر است ؟

روزانه ما برای تأمین انرژی بدن خود نیاز به کربوهیدرات‌ها یا همان قند طبیعی، چربی و پروتئین‌ها داریم. از مهم‌ترین قندهای طبیعی که در بین دانه‌های گیاهی، میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود، ساکارز است. مقدار ساکارز یکی از اصلی‌ترین مواد برای تشخیص عسل اصل کوهستان از عسل تقلبی است.

ساکارز یک نام فرانسوی است که توسط شیمی‌دان انگلیسی به نام ویلیام میلر در سال ۱۸۵۷ مطرح شد و در بین عموم شناخته شد. قند ساکارز در واقع همان قند و شکری است که امروزه روی سفره صبحانه همه ما یافت می‌شود. این قندها علاوه بر شیرین کردن چای، برای تأمین انرژی بدن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. ترکیب آن از دو ماده گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.

زنبور عسل‌ها برای تولید عسل طبیعی، نیازمند قندهای طبیعی همچون گلوکز، ساکارز و فروکتوز هستند. پس از مکیدن شیره گیاهان و شهد گل‌های متنوع، در مرحله اول، فعال شدن آنزیم‌های تولید عسل آغاز می‌شود. در این مرحله، زنبور عسل مقدار زیادی از ساکارزی که جذب کرده است را به فروکتوز و گلوکز تبدیل می‌کند. در مرحله آخر، وقتی زنبور عسل به داخل کندو می‌رسد، این ماده دیگر برای تولید عسل باقی نمی‌ماند، مشروط بر اینکه کندو در شرایط کاملاً طبیعی قرار داشته باشد و زنبورهای کارگر بتوانند به زندگی خود ادامه دهند.

عسل ماده‌ای است که ۵۰ درصد آن از مواد معدنی و آب تشکیل شده است و ۵ درصد ساکارز دارد. اما شاید برایتان سؤال پیش بیاید که مصرف چه مقدار ساکارز مناسب است و یا میزان این ماده در عسل طبیعی چقدر می‌باشد؟ معمولاً شکر دارای درصد کالری بالایی است و هیچ‌گونه ارزش غذایی ندارد، به همین دلیل به آن کالری تهی نیز می‌گویند. این بدان معناست که مصرف شکر انرژی زیادی در اختیارتان قرار می‌دهد اما راهی برای سوخت‌وساز بدن فراهم نمی‌کند. شکر یک ماده غذایی بسیار مضر است که امروزه بیماری‌هایی همچون دیابت و بیماری‌های قلبی را به همراه دارد.

میزان ساکارز عسل طبیعی چقدر است ؟

مقدار ساکاروز هر نوع عسل بستگی به گیاهی دارد که زنبورعسل از آن تغذیه می‌کند. میزان این ماده در هر نوع عسل طبیعی با هم متفاوت است. به عنوان مثال، ساکارز‌عسل کنار طبیعی باید استاندارد باشد و می‌توانید کیفیت‌های دیگر عسل را با آیتم‌های متفاوت بررسی کنید. میزان این ماده در عسل طبیعی نباید از ۵ درصد بیشتر باشد. عسلی که ساکارز آن بیشتر از ۵ درصد باشد را می‌توانید فقط به عنوان یک منبع تغذیه در نظر بگیرید، زیرا بیش از حد استاندارد در آن قند وجود دارد.

استاندارد میزان ساکارز عسل در کشورهای مختلف کاملاً متفاوت است. به عنوان مثال، در اروپا عسل با ساکارز حداکثر ۷ درصد را طبیعی می‌نامند ولی در آمریکا حداکثر میزان مجاز ساکارز ۵ درصد می‌باشد. و اما در ایران، میزان استاندارد برای ساکارز عسل حداکثر ۵ درصد طبیعی است و اگر ۳ درصد به پایین باشد، آن عسل را عسل مرغوب می‌نامند.

از لحاظ علمی ممکن نیست که این نوع ماده در عسل کوهستان به صفر برسد، اما اگر به دنبال خرید عسل طبیعی با میزان ساکارز کم هستید، می‌توانید عسل گون گز، عسل کنار و عسل چهل گیاه کندوک را انتخاب نمایید. عسل گون گز طبیعی ساکارز کمتر از ۳ درصد دارد. این ماده در عسل‌های مصنوعی به میزان بالایی وجود دارد و نه تنها تأثیری در سلامتی و درمان بیماری ندارد، بلکه می‌تواند موجب بیماری‌هایی مانند دیابت، مشکلات قلبی و ضعف سیستم ایمنی شود.

تهیه عسل با ساکارز کم

با خرید عسل طبیعی با درصد ساکارز پایین و نگهداری از آن در دمای عادی، می‌توانید ساکارز آن را کاهش دهید. عسل نوعی موجود زنده است و این بدان معناست که آنزیم‌های عسل در هنگام برداشت از کندو نیز به زندگی خود ادامه می‌دهند. با روش‌های درست نگهداری می‌توانید تا حدودی ساکارز عسل را کاهش دهید، ولی نمی‌توانید آن را به صفر برسانید. عسل خام برای حفظ بافت خود، مقداری آنزیم زنده را درون خود نگهداری می‌کند. اگر زنبورداران عسل خام را برای جلوگیری از شکرک زدن حرارت دهند، آنزیم‌های موجود در عسل از بین می‌روند و میزان ساکارز ثابت می‌ماند و دیگر قابل تغییر نیست.

خرید عسل طبیعی با درصد ساکارز کم برای افرادی که درگیر بیماری دیابت هستند بسیار مفید است. عسل دارای مقدار زیادی قند طبیعی است که افراد دیابتی می‌توانند آن را جایگزین قند مصنوعی و مضر نمایند و برای شیرین کردن چای و قهوه از عسل طبیعی استفاده کنند.

آیا می توان از روی ساکارز به طبیعی بودن عسل پی برد یا نه ؟

در جواب این سؤال باید گفت که خیر، نمی‌توان به طبیعی بودن عسل پی برد. اگرچه یکی از فاکتور‌های مهم برای تشخیص عسل خوب، ساکاروز است، ولی معیار کافی نمی‌باشد. میزان ساکارز به گیاهی که زنبور از آن تغذیه کرده وابسته است. ممکن است عسلی با ساکارز کمتر از ۵ وجود داشته باشد که تغذیه مصنوعی دریافت کرده، و همچنین عسلی مانند عسل کنار با ساکاروز بالای ۷ کاملاً طبیعی باشد. متأسفانه امروزه شاهد این هستیم که بعضی از افراد از شربت گلوکز برای تغذیه زنبور‌ها استفاده می‌کنند که تأثیری بر روی نتیجه آن ندارد و به همین دلیل است که عسل‌های این افراد ساکاروز پایینی دارند.

آیا عسل با ساکاروز صفر یا زیر یک درصد وجود دارد ؟

از لحاظ علمی این امکان وجود ندارد که ساکاروز موجود در عسل به صفر درصد برسد، ولی اگر به دنبال عسلی هستید که کمترین میزان ساکارز را داشته باشد، می‌توانید از عسل گشنیز، گون و بهارنارنج استفاده کنید که معمولاً درصد ساکاروز آن‌ها کمتر از ۳ است. برای کاهش مصرف قند، بهتر است از مصرف عسل شوید اجتناب شود؛ زیرا نتایج برخی آزمایش‌های محققان ایرانی روی انواع مختلف عسل نشان داده‌اند که این نوع عسل دارای بالاترین میزان ساکاروز است.