کم خونی زمانی اتفاق می افتد که خون هموگلوبین کافی نداشته باشد، هموگلوبین ها به گلبول های قرمز خون کمک میکنند که اکسیژن را از ریه ها به تمام اندام بدن حمل کنند. مبتلا شدن به کم خونی که به آن هموگلوبین پایین هم گفته میشود میتواند خستگی و ضعف را در شما به وجود آورد، انواعی از کم خونی وجود دارند که هر کدام دلیل خاص خود را دارند. کم خونی میتواند طولانی و یا موقت باشد و همچنین از شدید تا کم متغیر است. در بیشتر اوقات کم خونی میتواند بیشتر از یک دلیل داشته باشد و اگر فکر می کنید به کم خونی دچار هستید باید هر چه زودتر به دکتر مراجعه کنید زیرا که میتواند یک علامت هشدار دهنده از یک بیماری جدی باشد.
علائم کم خونی
علائم کم خونی بسته به شدت و علت کم خونی متغیر است. علائم و نشانه های کم خونی:
-خستگی
– ضعف
– سر درد
– دست و پای سرد
– درد قفسه سینه
– داشتن پوست رنگ پریده یا مایل به زرد
– سرگیجه یا سبکی سر
– ضربان قلب نا منظم
– تنگ نفس بودن
اوایل کم خونی میتواند آنقدر کم باشد که علائمی نداشته باشید و متوجه آن نشوید ولی با مرور زمان علائم بیشتر میشوند.
انواع کم خونی
کم خونی آپلاستیک
کم خونی آپلاستیک به کم خونی گفته میشود که در آن سلول های کافی در مغز و استخوان تولید نمی شوند. این وضع باعث میشود که بدن احساس خستگی کند و فرد را بیشتر در معرض مبتلا شدن به عفونت و خونریزی های غیر کنترل قرار میدهد. کم خونی آپلاستیک از خفیف تا شدید است و درمان های مختلفی دارد مانند مصرف دارو یا تزریق خون و یا پیوند سلول های بنیادی یا همان پیوند مغز استخوان.
کم خونی فقر آهن
یکی از شایع ترین نوع کم خونی کم خونی فقر آهن است و همان طور که از نامش پیداست این نوع کم خونی بخاطر کمبود آهن در بدن اتفاق می افتد زیرا وقتی بدن آهن کم دارد نمیتواند گلبول قرمز کافی تولید کند و در نتیجه در حمل اکسیژن به وسیله گلبولهای قرمز مشکل به وجود می آید و بخاطر همین کم خونی نوع فقر آهن با گذشت زمان میتواند باعث خستگی و تنگ نفس شدن شود. اکثرا کم خونی فقر آهن به وسیله دریافت آهن به صورت مکمل درمان میشود هر چند که بعضی اوقات لازم است آزمایش هایی انجام شود و باید روش های درمانی دیگری را در پیش گرفت، بخصوص زمانی که به این مشکوک باشید که خونریزی داخلی دارید.
کم خونی داسی شکل و یا سیکل سل
کم خونی داسی شکل یکی از اختلال هایی است که تحت عنوان بیماری سیکل سل شناخته میشود. این نوع کم خونی یک نوع اختلال ارثی در گلبول های قرمز است. به طور طبیعی گلبول قرمز دایره ای شکل است و قابل انعطاف نیز است و میتواند در عروق به راحتی گردش کند. در کم خونی داسی شکل همان طور که از اسمش معلوم است شکل گلبول قرمز عوض خواهد شد و به شکل هلال ماه و یا داس در می آید در نتیجه این سلول ها سخت و چسبنده میشوند و در عروق خون گیر می کنند و باعث میشود که جریان خون کند و یا بلوکه شوند و باعث کاهش رسیدن اکسیژن به بعضی از بافت ها می شوند. اغلب بیماران مبتلا به این نوع کم خونی درمانی برایشان وجود ندارد ولی داروهایی برای کاهش درد وجود دارند.
کم خونی بخاطر فقر ویتامین
کم خونی بخاطر فقر ویتامین باعث میشود تا گلبول های قرمز خون سالم در بدن کم شوند و این امر زمانی اتفاق می افتد که دریافت ویتامین های خاص بدن با کمبود مواجه شوند. ویتامین های مربوط به کم خونی فقر ویتامین، شامل فولات، ویتامین سی و ویتامین ب12 هستند. تشخیص و درمان این نوع کم خونی بسیار مهم است باید به پزشک مراجعه کنید و با دریافت کردن مکمل های غذایی و تغییر رژیم غذایی قابل درمان است.
تالاسمی
تالاسمی که یک نوع اختلال خونی ارثی است باعث این میشود که بدن هموگلوبین کمتری نسبت به شرایط عادی تولید کند. هموگلوبین باعث میشود که گلبول های قرمز خون بتوانند اکسیژن را در تمامی بدن حمل کنند به علاوه تالاسمی باعث کم خونی و ضعف می شود. اگر تالاسمی خفیف باشد نیاز نیست که برای درمان آن نگران بود ولی اگر شدید باشد به انتقال خون به صورت دائمی نیاز است. هر چند که بیماران مبتلا به تالاسمی میتوانند با انجام دادن ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی مناسب با احساس خستگی که بخاطر تالاسمی به وجود آمده مقابله کنند.
کم خونی ناشی از کمبود فولات
فولات یا همان ویتامین ب9 ماده مفیدی است که میتوان در میوه ها و سبزیجات آن را یافت. با کاهش دریافت این ویتامین کمبود فولات در بدن اتفاق می افتد و اختلال در جذب کردن فولات میتواند بخاطر دلایل زیر باشد.
1. مصرف بسیار زیاد الکل
2. وجود یک نوع بیماری در روده مثل سلیاک
3. برداشت بخش بزرگی از روده بزرگ بخاطر جراحی و یا بای پس
4. خانم های باردار و شیر ده، افرادی که به نارسایی کلیوی مبتلا هستند و بیماران دیالیزی در مقایسه با افراد دیگر بیشتر به فولات نیاز دارند و اگر این مقدار در بدنشان کم شود مشکلاتی مثل کم خونی برایشان پیش می آید.
5. مصرف برخی از دارو ها مثل داروی ضد تشنج
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب12
کمبود ویتامین ب12 میتواند بخاطر کم دریافت شدن آن از طریق رژم غذایی باشد. ویتامین ب12 را میتوان در گوشت و تخم مرغ و شیر پیدا کرد. هر چند که مهمترین دلیل کمبود ویتامین ب12 کمبود فاکتور داخلی است، کم بودن فاکتور داخلی وقتی رخ میدهد که سیستم ایمنی شما اشتباهی به سلول های معده که این ماده را می سازند حمله کنند. در نظر داشته باشید که بدون فاکتور داخلی ویتامین ب12 نمیتوان به بدن جذب شود و مثل یک ماده زائد از بدن دفع میشود.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ث
این نوع کم خونی زمانی رخ میدهد که مصرف مواد غذایی غنی کاهش یابد و یا در جذب اختلال رخ دهد برای مثال سیگار کشیدن میتواند جذب ویتامین ث را در بدن کاهش دهد. بعضی از بیماری ها مانند نارسایی کلیوی و سرطان ریسک مبتلا به کمبود ویتامین ث را بخاطر به وجود آمدن اختلال در جذب این ویتامین را بالا می برد.
ریسک فاکتورهای ابتلا به کم خونی
1. بیماری های روده ای
2. رژیم غذایی ناکافی که باعث کمبود بعضی املاح و ویتامین ها میشود.
3. قاعدگی
4. بارداری
5. از دست رفتن خون
6. بیماری های مزمن
7. سابقه خانوادگی
8. و سایر عوامل
عوارض کم خونی برای بدن
اگر کم خونی درمان نشود میتواند باعث عوارضی مانند خستگی شدید و کم خونی شدید شود که به گونه ای شما را خسته میکند که حتی نتوانید کارهای روزانه یتان را انجام دهید.
عوارض کم خونی در دوران بارداری
خانم های بارداری که به کم خونی ناشی از کمبود فولات دچار میشوند بیشتر از بقیه ی افراد در معرض عوارضی مانند زایمان زود رس قرار میگیرند.
مشکلات قلبی و عروقی
کم خونی باعث میشود ضربان قلب تند و یا نامنظم یا آریتمی شود.
