تاثیرات ویتامین دی بر بدن

ویتامین دی نوعی ویتامین محلول در چربی است که میتوان آن را در ماهی های چرب، لبنیات و محصولات غذایی غنی شده پیدا کرد. ویتامین دی را همچنین ویتامین آفتاب نیز می نامند بخاطر اینکه وقتی که اشعه فرا بنفش از نور خورشید به پوست برخورد کرده باعث سنتز شدن ویتامین دی به گونه درون زا می شود. در کل ویتامین دی که به وسیله قرار گرفتن در برابر نور خورشید، غذاها و همچنین مکمل ها به دست می آید از نظر بیولوژیکی تاثیری ندارد و برای اینکه فعال شود باید تحت واکنش های پیاپی در بدن باشد.

واکنش اول که درون کبد انجام می گیرد، ویتامین دی را به ۲۵-هیدروکسی ویتامین دی تغییر می دهد. سپس واکنش دوم معمولا در کلیه رخ می دهد و ۱ و ۲۵ دی هیدروکسی ویتامین دی که شکل فعال فیزیولوژیکی است را به وجود می آورد که همچنین به نام  کلسیتریول هم شناخته می شود.

انواع ویتامین دی

در کل دو نوع ویتامین دی وجود دارند:

ویتامین D2 یا همان ارگوکلسیفرول که از طریق منابع گیاهی بدست می آید و در بعضی از قارچ ها پیدا می شود.

ویتامین D3 یا کوله کلسیفرول نوع حیوانی ویتامین دی است که درون ماهی های چرب، روغن کبد ماهی و زرده تخم مرغ یافت می شوند.

نقش ویتامین دی در بدن چیست؟

ویتامین دی در بدن نقش های مهم و کاربردی دارد. ویتامین دی باعث میشود که جذب کلسیم در روده تقویت شود و همچنین غلظت سرمی کلسیم و فسفات کافی را نگه دارد برای اینکه معدنی‌سازی طبیعی استخوان ممکن شود. به علاوه برای رشد خوب استخوان و همچنین بازسازی استخوان به وسیله استئوبلاست ها و استئوکلاست ها مورد نیاز است.

کم بودن ویتامین دی باعث می شود که استخوان ها نازک، شکننده یا بد شکل شوند. داشتن ویتامین دی به مقدار کافی از راشیتیسم در بین کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان پیشگیری می کند. ویتامین دی همراه با کلسیم به علاوه به محافظت از افراد مسن در مقابل پوکی استخوان کمک می کند.

نقش ویتامین دی در سیستم ایمنی

ویتامین دی در تقویت پاسخ ایمنی نقش بسیار مهمی دارد. این ماده خواص ضد التهابی و همچنین تنظیم کننده سیستم ایمنی را دارد و برای فعال شدن سیستم ایمنی خیلی مهم است. به علاوه ویتامین دی برای پیشرفت عملکرد سلول های ایمنی، مثل سلول های T و همچنین ماکروفاژها، که میتوانند از بدن در مقابل عوامل بیماری زا محافظت کنند، شناخته شده است. در حقیقت، این نوع ویتامین برای نوع عملکرد سیستم ایمنی بدن به اندازه ای مهم است که سطح های پایین ویتامین دی با زیاد شدن حساسیت به عفونت، بیماری و همچنین اختلالاتی که به سیستم ایمنی مربوط هستند. به خاطر همین است که در زمان همه گیری ویروس کرونا قرص ویتامین دی ۳ به عنوان یک داروی تقویتی سیستم ایمنی بدن عرضه میشد.

نقش ویتامین دی در پیشگیری از ابتلا به سرطان

امکان دارد که ویتامین دی خطر گرفتن سرطان را کم کند. از جایی که ویتامین دی نقش بسیار مهمی در تقسیم سلولی سالم، رشد و به علاوه نمو سلول ها دارد، تصور می کنند که امکان دارد که همچنین در جلوگیری از رشد سلول‌ های سرطانی نقش داشته باشد.

مقدار طبیعی ویتامین دی در بدن به چه اندازه است؟

مقداری که برای مصرف ویتامین دی در طول روز در نظر گرفته شده ۸۰۰ واحد بین المللی  و یا مقدار۲۰ میکروگرم در روز برای تمامی بزرگسالان و کودکان بالای ۴ سال است. همچنین برای کودکان ۱ تا ۳ ساله، ۶۰۰ IU و یا ۱۵ میکروگرم در روز مناسب است. مناسب ترین راه برای اندازه گیری مقدار ویتامین دی درون بدن، انجام دادن آزمایش خون ۲۵ هیدروکسی ویتامین دی است.

برای افراد سالم  میزان ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر تا ۵۰ نانوگرم در میلی لیتر در نظر گرفته می شود. سطح کمتر از ۱۲ نانوگرم در میلی لیتر (یا ۳۰ نانومول در لیتر ) این را نشان می دهد ‌که ویتامین دی کم است.

دلایل کمبود ویتامین دی در بدن

1. ویتامین دی در افرادی که در عرض ‌های جغرافیایی شمالی سکونت دارند و جایی که تابش آفتاب در زمستان محدود است کم است.

2. آنهایی که به مدت زمان کافی در زیر نور خورشید قرار نمی گیرند.

3. آنهایی که پوستشان تیره است. بخاطر اینکه رنگدانه ملانین توانایی پوست برای ساختن ویتامین دی را به شکل پاسخی به قرار گرفتن در معرض نور خورشید کاهش می دهد.

4. چاقی و یا کمبود وزن

5. افرادی که در رسانایی کلیه مشکل دارند. گذشته از این کلیه ها نمی توانند ویتامین دی را به شکل فعال آن تبدیل کنند.

6. تحرک نپذیرفتن

7. برخی مشکلات پزشکی مانند بیماری کرون، فیبروز کیستیک و همچنین بیماری سلیاک می تواند بر روی توانایی روده شما برای جذب کردن ویتامین دی از طریق غذایی که می خورید تأثیر بگذارد.

8. افراد سالخورده

9. استفاده از مکمل ها و استفاده از غذاهای غنی شده مانند شیر روشی مناسب برای زیاد شدن مصرف و سطح ویتامین دی خون این افراد هستند.

علائم و تشخیص کمبود ویتامین دی در بدن

در بین افراد بزرگسال، کم بودن مقدار ویتامین دی در بدن ممکن است منجر به ضعف عضلانی و از دست رفتن استخوان شود و همچنین خطر شکستگی استخوان را در بین کودکان بیشتر می کند، کمبود بسیار زیاد ویتامین دی میتواند منجر به تاخیر در رشد و همچنین راشیتیسم (نرمی استخوان) شود ، گذشته از این میتواند منجر به هم خوردن تعادل هورمون‌ها و همچنین به وجود آمدن بعضی از انواع سرطان‌ ها شود. سطوح پایین‌تر داشتن این ویتامین در خون با زیاد شدن خطر طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مزمن ارتباط دارد:

• اختلال شناختی در بین افراد مسن
• آسم شدید در کودکان
• زیاد شدن میزان خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی
• سرطان

با تحقیقات انجام شده ثابت شده که امکان دارد ویتامین دی در پیشگیری و همچنین درمان تعدادی از بیماری ها مختلف نقش داشته باشد. برای مثال دیابت نوع ۱ و نوع ۲، فشار خون بالا، عدم تحمل گلوکز و همچنین مولتیپل اسکلروزیس.

ویتامین دی و نقش آن در آکنه

محققان با تحقیقاتشان در حال به وجود آوردن ارتباط محکم تری در بین سطوح ویتامین دی و آکنه هستند. آکنه که بر طبق نظر بالینی به عنوان آکنه ولگاریس آن را می شناسند یک بیماری پوستی است که در آن منافذ پوستی بسته می شود و باعث می شود که برجستگی های قرمز و یا جوش های سرسیاه بر روی پوست ایجاد شوند. آکنه می تواند بخاطر تغییرات در سطح هورمون ها، باکتری ها، چربی و… باشد. اگر به آکنه مبتلا هستید، کم بودن ویتامین دی امکان دارد بخشی از چیزی باشد که باعث به وجود آمدن علائم یا بدتر شدن آنها می شود.

گذشته از مکمل ویتامین دی، بقیه مکمل های تقویت سیستم ایمنی هم برای پیشگیری کردن از ابتلا به بیماری های ویروسی و تنفسی مثل کرونا ضروری هستند.