در مورد زنبور درمانی بیشتر بدانید
فهرست مطالب
زهر زنبور عسل از هزاران سال پیش از میلاد، و همچنین در دوران باستان، به‌عنوان یک درمان طبیعی برای بسیاری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. مردم آن دوران از خواص درمانی زهر زنبور آگاهی بیشتری داشتند. نمی‌توان گفت که نیش زدن زنبور عسل خوشایند است، اما به دلیل خواص شفابخش و معجزه‌آسایی که دارد، امروزه در طب سنتی به‌عنوان یکی از روش‌های درمانی شناخته می‌شود.
آرتروز یکی از بدترین بیماری‌هاست که با جرئت می‌توان گفت تنها درمان مؤثر آن، زهر زنبور است. همچنین زهر این حشره به‌عنوان یک داروی هومیوپاتیک شناخته شده و کاربردهای زیادی دارد. تاریخچه نشان می‌دهد که زنبوردرمانی در تمدن‌های باستانی بابل، یونان، چین، هند و مصر رایج بوده است. اگر می‌خواهید درباره زنبوردرمانی بیشتر بدانید، توصیه می‌کنیم تا پایان این مطلب همراه کندوک باشید.
مدارک علمی بر اثرهای فیزیولوژیک زهر زنبورعسل
باید بدانید طی هفتاد سال گذشته، بسیاری از محققان حدود هزار و هفتصد نشریه علمی در مورد انواع ترکیب‌ها و اثرهای خارق‌العاده زهر زنبور در انسان و برخی از جانداران منتشر کرده‌اند. بخش عظیمی از این مدارک برگرفته از اروپای شرقی و آسیا است.
دسته‌ی دیگر از آن‌ها روی اثرات فیزیولوژیکی این ترکیب‌های خاص، مانند سمیت، تحریک، تخریب غشاء و حتی جلوگیری از واکنش‌های آنزیمی به‌صورت مستقیم تمرکز دارند. این موضوع درک ما را از فرآیندهای پس از نیش زدن، ترکیب‌های زهر و واکنش‌های مربوط به حساسیت‌های آلرژیک به میزان زیادی افزایش داده است.
غالباً مصرف زهر زنبور در دُزهای بسیار کم، می‌تواند در تسکین و تحمل بسیاری از دردهای مزمن و غیرقابل‌تحمل مفید باشد. ارزش‌های درمانی زهر زنبور تاریخچه‌ای بسیار قدیمی دارد و در میان بسیاری از تمدن‌های کهن، همچون مصر و یونان باستان، شناخته شده بود.
همان‌طور که این روش درمانی طی چند قرن گذشته طرفداران بسیاری داشته، امروزه نیز از زهر در انواع داروهای دامپزشکی و حتی داروهای انسانی استفاده می‌شود. در ادامه به اثرات بیولوژیکی و ترکیبات اصلی زهر زنبور خواهیم پرداخت.
اجزای تشکیل دهنده زهر زنبور و اثرات بیولوژیکی آن
امروزه انواع ترکیب‌های زهر زنبور توسط دانشمندان و بسیاری از پزشکان به‌خوبی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. در واقع، این ماده ترکیبی بسیار پیچیده از انواع پروتئین‌ها، پپتیدها و عناصری با وزن مولکولی نسبتاً پایین است. اجزای اصلی زهر، پروتئین‌ها و پپتیدها هستند که بسته به خشک یا تازه بودن آن، تفاوت‌هایی خاص دارند. در غیر این صورت، خواص بیولوژیکی آن‌ها به‌طور کلی مشابه است.
اصلی‌ترین ماده‌های موجود در زهر زنبور عسل
اصلی‌ترین ماده‌های موجود در زهر زنبور عسل که در روش‌های دارویی و درمانی استفاده می‌شوند، پروتئین‌ها و پپتیدها هستند. آنزیم‌ها و پروتئین‌ها واکنش‌های بسیار خاصی را در بدن کاتالیز می‌کنند. به‌طور کلی، زهر زنبور دارای ۵ آنزیم مهم است: فسفاتاز، فسفولیپاز A2، فسفولیپاز B، هیالورونیداز و آلفا-گلوکوسیداز. همچنین پلی‌پپتیدها از ترکیب ۲ یا چند آمینواسید ساخته می‌شوند.
در زهر زنبور، انواع پلی‌پپتیدهای اصلی مانند: پامین، مینیمین، آدولاپین، آپامین، ملیتین، پپتید، سکاپید، پروکامین، مهارکننده پروتئاز، ترتیاپید و کاردیوپپ وجود دارند. دانشمندان خواص شفابخش زهر را بیشتر به همین پپتیدها نسبت می‌دهند. همچنین قندها، آمینواسیدها، کاتکولامین‌ها و مواد معدنی نیز از اجزای دارای وزن مولکولی پایین هستند.
خواص درمانی زهر زنبور عسل
همان‌طور که در مطلب‌های قبلی کندوک اشاره شد، زهر زنبور خواص ضدباکتری و ضدمیکروبی دارد. آنتی‌اکسیدان‌های قوی آن از بروز بیماری‌هایی مانند سرطان جلوگیری می‌کنند. همچنین با تأثیر مستقیم بر سیستم عصبی، دردهای مزمن بدن را کاهش می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین خواص زهر، درمان آرتروز و تسکین درد ناشی از آن است. این ماده ترکیبات طبیعی را در بدن آزاد می‌کند و با خاصیت ضد التهابی خود باعث موارد زیر می‌شود:
- کاهش فشار خون
- کاهش کورتیزول
- رقیق شدن خون
- گشاد شدن رگ‌ها
- بهبود خون‌رسانی به اندام‌ها
- ترمیم آسیب به غضروف‌ها، تاندون‌ها و مفاصل
- تقویت سیستم ایمنی بدن
جالب است بدانید قدرت ضدالتهابی زهر زنبور، صد برابر بیشتر از هیدروکورتیزون است. به همین دلیل، اثرات فوق‌العاده‌ای بر بدن دارد.
فرآیند نیش زدن زنبور عسل
یکی از مهم‌ترین بخش‌های مرتبط با زهر زنبور، چگونگی نیش زدن آن است. زنبور کیسه‌ی زهر را در انتهای شکمش نگه می‌دارد. این حشره برای دفاع از خود، نیش باریک و بلندی به طول ۲ میلی‌متر و قطر ۰٫۱ میلی‌متر دارد که خارهای بسیار ظریفی روی آن وجود دارد. هنگام حمله، زنبور نیش را در پوست فرد فرو می‌برد و این خارها باعث گیر افتادن نیش در پوست می‌شوند. وقتی زنبور تلاش می‌کند تا خودش را جدا کند، نیش و کیسه‌ی زهرش را همراه با بخشی از بدنش بیرون می‌کشد. به همین دلیل، بدنش آسیب می‌بیند و پس از مدت کوتاهی جان خود را از دست می‌دهد.
هر نیش، حدود ۰٫۳ تا ۰٫۵ میلی‌گرم زهر وارد بدن می‌کند. در جلسه اول زنبوردرمانی، تست حساسیت انجام می‌شود تا مشخص شود فرد واکنش آلرژیک ندارد.
ابتدا ۲ تا ۴ گزش انجام می‌شود. میزان دُز زهر به نوع بیماری بستگی دارد. بیماران باید هفته‌ای ۲ تا ۳ بار برای درمان مراجعه کنند.
موارد عدم تجویز زهر زنبور
زهر زنبور با وجود تأثیرات فوق‌العاده، برای همه افراد مناسب نیست. افراد زیر نباید از زهر زنبور استفاده کنند:
- افراد با نارسایی کبد
- نارسایی مزمن کلیه
- بیماری‌های عفونی حاد
- هپاتیت حاد یا مزمن
- کودکان زیر ۱۴ سال
- زنان باردار
- مبتلایان به دیابت نوع ۱
- افراد با بیماری‌های روانی مثل اسکیزوفرنی
- خانم‌ها در دوران قاعدگی
