فهرست مطالب
کمبود آهن یا همان کم خونی فقر آهن یکی از شایع ترین نوع کم خونی است. این نوع کم خونی اختلالی خونی است که گلبول های قرمز را تحت تاثیر قرار می دهند، گلبول های قرمز مسئول انتقال اکسیژن به بافت های بدن هستند. زمانی که یک نفر به کمبود آهن و بعد از آن به کم خونی دچار می شود بدن او نمی تواند به مقدار لازم هموگلوبین را بسازد، هموگلوبین همان ماده پروتئینی است که گلبول های قرمز به وسیله آن میتوانند اکسیژن را حمل کنند، پس در نتیجه کم خونی که بخاطر فقر آهن به وجود آمده منجر به بروز علائمی مانند خستگی و تنگی نفس می شود. در بیشتر مواقع میتوان این عارضه را به وسیله خوردن مکمل های آهن و اصلاح رژیم غذایی درمان کرد در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به طور کامل فقر آهن را برایتان شرح دهیم.
آهن بدن چیست؟
آهن ماده ای معدنی بسیار مهم در بدن است که در عملکرد های بدن به خصوص انتقال اکسیژن نقش زیادی دارد. انتقال یافتن اکسیژن و کربن دی اکسید برای بدست آوردن اکسیژن مورد نیاز بدن برای ادامه زندگی روزمره بسیار مهم است. شما میتوانید با مصرف گوشت قرمز کله پاچه و غلات صبحانه که غنی از آهن هستند سطح آهن بدنتان را نرمال نگه دارید. آهن به وسیله عرق کردن و از بین رفتن سلول های روده و به علاوه خون ریزی از بدن دفع می شود و حدود یک سوم افراد جهان به آن مبتلا هستند و همچنین زنان بیشتر از مردان در معرض این عارضه هستند.
اگر بدن به اندازه کافی آهن نداشته باشد فقر آهن و کم خونی به وجود می آید این نوع کم خونی اختلالی خونی است و باعث می شود گلبول های قرمز تحت تاثیر قرار گیرند، این عارضه زمانی اتفاق می افتد که بدن مقدار آهن کافی برای ساخت هموگلوبین نداشته باشد، هموگلوبین ماده ای پروتئینی در گلبول های قرمز خون است و به آنها این اجازه را میدهد که اکسیژن را به تمامی بدن و اندام ها انتقال دهند.
آهن چه نقشی در بدن دارد ؟
- انتقال اکسیژن
- مشارکت در ساختن پروتئین هموگلوبین
- مشارکت در ساختن آنزیم ها
- کمک به عملکرد درست سیستم ایمنی بدن و از بین بردن عفونت ها
علائم فقر آهن
این عارضه اوایل ممکن است که علائم زیادی نشان ندهد و بیشتر مردم تا زمانی که آزمایش کم خونی را انجام ندهند نمیفهمند که به این عارضه دچار شده اند و هیچ اقدامی برای درمان آن نمی کنند. در کل زمانی که کم خونی یا فقر آهن در بدن شدید شود ممکن است که علائم زیر را در پی داشته باشد:
- تنگ نفس بودن
- ضعف و بی حالی و خستگی
- رنگ پریده بودن پوست
- سرگیجه
- سردرد
- احساس سبکی سر
- بی اشتها بودن و میل نداشتن به غذا مخصوصا در کودکان و نوزادان
- احساس درد در قفسه سینه
- شکننده بودن ناخن ها
- سریع بودن ضربان قلب
- سرد بودن دست و پا
- سوزن سوزن شدن و یا احساس خزیدن در پاها
علائم ظاهری کمبود آهن چه هستند؟
کسانی که به این عارضه مبتلا هستند پوستشان رنگ پریده است، این افراد زود خسته می شوند و همچنین دست و پاهایشان سرد است.
فقر آهن و سرگیجه
کسانی که مبتلا به فقر آهن هستند ممکن است که احساس سرگیجه و یا سردر کنند دلیل آن بخاطر کمبود آهن و اکسیژن مغز است و بعضی اوقات می تواند باعث غش کردن فرد نیز شود. برای مقابله با آن بهتر است که یک رژیم غذایی مناسب با موارد غذایی داشته باشید که غنی از آهن هستند مانند گوشت گاو، جگر، میوه های خشک و غلات غنی شده. مقدار بیشتری مایع مصرف کنید و در شب بیشتر خوابید و در روز استراحت کنید.
آیا فقر آهن خطرناک است؟
این عارضه به خودی خود مشکلی خطرناک نیست ولی با مرور زمان و با زیاد شدن آن ممکن است که مشکلات زیادی را در پی داشته باشد. کمبود آهن میتواند باعث خستگی مفرط، تاخیر در رشد کودکان و عوارض در بارداری و سندروم پای بی قرار و مشکلات قلبی شود، گذشته از این فقر آهن در بدن ممکن است که باعث شود بیماری های دیگر شدید تر شوند و روند درمان آنها را سخت تر کند.
درمان فقر آهن
تجویز مکمل آهن
قرص ها و مکمل هایی که دارای آهن هستند به بازیابی سطح آهن در بدن کمک میکنند. امکان دارد که برای ماه ها نیاز به مصرف مکمل آهن داشته باشید و اگر پزشک تشخیص دهد که بجز آهن ویتامین های دیگر را نیز در بدنتان کم دارید مولتی ویتامین را نیز به شما تجویز خواهد کرد.
اصلاح رژیم غذایی
برای اینکه سطح آهن را در بدنتان افزایش دهید باید رژیم غذایی را استفاده کنید که غنی از آهن و ویتامین سی باشد. مادران شیر دهه باید مطمئن شوند که نوزادشان از شیر مادر و یا شیر خشکی که غنی از آهن است تغذیه میکنند برای اینکه دچار کمبود آهن نشوند. بعضی از غذاهایی که سرشار از آهن هستند شامل موارد زیر می شوند:
- گوشت بره و مرغ و گاو
- لوبیا و حبوبات
- تخم کدو
- کدو حلوایی
- سبزیجات برگدار مانند اسفناج
- میوه های خشک و کشمش
- تخم مرغ
- غذای دریایی مثل میگو و صدف
- غلات غنی شده با آهن
ویتامین سی باعث جذب حداکثری آهن در بدن می شود و بخاطر همین است که توصیه می شود مکمل های آهن و ویتامین سی را مصرف کنید. مواد غذایی که سرشار از آهن هستند شامل موارد زیر میشوند:
- پرتقال لیمو و نارنگی
- توت فرنگی و کیوی و آناناس
- خربزه و انبه
- کلم بروکلی
- فلفل دلمه قرمز و سبز
- کلم بروکسل
- گل کلم
- گوجه فرنکی
- سبزیجات
انتقال خون
در مواقعی که کمبود آهن در بدن خیلی زیاد است تزریق خون می توان خیلی سریع سطح آهن بدن را به میزان نرمال برساند.
علائم فقر آهن در مردان
مردان بالغ و بالای 19 سال باید در روز حدود 8 میلی گرم آهن را مصرف کنند برای اینکه سطح آهن بدنشان نرمال شود. علائم کمبود آهن در مردان شامل موارد زیر میشود:
- خستگی و ناتوانی
- ضعف و بی حالی
- داشتن پوستی رنگ پریده
- مشکلات قلبی
- احساس درد درون قفسه سینه
- سوزن سوزن شدن پاها
- تعریق
علائم فقر آهن در زنان
به گفته متخصصان، زنان به خاطر بارداری و دوره قاعدگی بیشتر از مردان دچار کم خونی و فقر آهن می شوند و در کل می توان گفت که کمبود آهن در زنان مشکلی شایع است و موارد زیر علائم وجود آن است:
- رنگ پریده بودن پوست
- بی حالی و ضعف
- کاهش دمای دست و پا
- مشکلات قلبی
- احساس سرگیجه و سردرد
- کم خونی
- تپش قلب
- لرز
- کبودی
- اختلال در تمرکز
- پیکا
علائم کم خونی در زنان یائسه
زنان یائسه از دیگر کسانی هستند که در معرض کم خونی و فقر آهن هستند علائم کم خونی در زنان یائسه مثل گروه های دیگر است و آنها می توانند با داشتن رژیم غذایی مناسب و مصرف منابع غذایی سرشار از آهن این مشکل را کنترل و درمان کنند.
ما در این مطلب به طور کامل فقر آهن و علائم و درمان های آن را برای شما شرح دادیم. این بیماری خطرناک نیست و میتوان با رعایت موارد گفته شده آن را درمان کرد ولی مواقعی که این بیماری را دیر تشخیص دهید ممکن است که خطرناک باشد. شما میتوانید با انجام یک چکاپ ساده و آزمایش خون این بیماری را تشخیص دهید بخاطر همین توصیه می شود که سالانه حتما دو بار چکاپ انجام دهید.
